Çocuklar bugünün yarını, yarının umududur. Bilinçli, sağlıklı bir toplum, iyi yetiştirilmiş çocuklarla oluşur. Çocuğunuzun eğitimi, büyüdüğü ortam, geliştirmek için sağladığınız olanaklar elbette çok önemlidir ama gelişmiş beyin, sağlıklı birey olmanın kaynağı doğru beslenmekten geçer. Okul çağı büyüme ve gelişmenin hızlı olduğu, çocukların ev dışına arkadaşlarıyla yemek yemeye başladıkları, yaşam boyu sürebilecek beslenme alışkanlıklarının büyük ölçüde oluştuğu bir dönemdir. Çocukluk çağında kazanılan sağlıklı beslenme alışkanlıkları hayatın sonraki dönemlerini etkileyerek ileride ortaya çıkabilecek beslenme sorunlarını önlemede temel çözüm yolunu oluşturmaktadır. Çünkü sağlıklı beslenme çocuğun bedensel, sosyal, duygusal gelişmesi ve davranışları üzerinde önemli bir rol oynamaktadır. Okul çocuklarının dengesiz, yetersiz veya aşırı beslenmesi sonucunda; büyüme ve gelişme geri kalır, bu gerilik büyüme dönemi bitinceye kadar telafi edilmezse erişkinliğe yansır ve bu çocuklar boyca kısa, zayıf ve güçsüz birer yetişkin olurlar. Buna ek olarak enfeksiyon hastalıkları sık ve ağır seyreder, özellikle kız çocuklarında menstrüasyonun da etkisiyle demir yetersizliği anemisine sık rastlanır, ergenlik döneminde kalsiyumun yetersiz tüketimi ileriki yaşlarda osteoporoz riski oluşturmaktadır. Aşırı ve dengesiz beslenme sonucunda şişmanlık ileriki yaşlara yansır ve yüksek tansiyon, kan yağlarında artış, kalp damar hastalıkları, şeker hastalığı gibi kronik hastalıklara zemin hazırlar.
DENGESİZ VE YETERSİZ BESLENME DİKKAT KAYBINA YOL AÇIYOR!
Yapılan çalışmalarda, yetersiz ve dengesiz beslenen öğrencilerinin dikkat sürelerinin kısaldığı, algılamalarının azaldığı, öğrenmede güçlük ve davranış bozuklukları çektikleri, okul devamsızlık sürelerinin uzadığı ve okul başarılarının düşük olduğu ortaya konmuştur. Aileler çocuklarının yalnızca okul başarılarıyla değil onların büyüme ve gelişmelerini izleme ve sağlıklı beslenme davranışları geliştirmeleriyle de yakından ilgilenmeli ve kendi beslenme alışkanlıklarıyla da örnek olmalıdırlar. Okul çağında çocuk okulda verilen bir beslenme hizmeti yoksa genellikle öğle yemeklerini ev dışında yemek zorundadır. Okulda yemek yeme davranışı arkadaşlarından etkilenebilmektedir. Okulda yemek çıkmıyorsa, kantinde karın doyurmak zorunda kalan veya bunu tercih eden çocuklarda yanlış beslenme alışkanlıkları gelişmektedir. Yapılan birçok çalışmada, son zamanlarda çocuk ve adolesanlar başta olmak üzere her yaş grubunda abur cubur besinlerin tüketiminin arttığı belirtilmiştir. Çocukların enerji alımlarının bir kısmı abur cubur besinlerden gelirken, bu tür besinler daha çok öğle vaktinde tüketilmektedir. Gazlı içecek, meşrubat gibi içecekler, patates kızartması, cips, şekerleme ve dondurma çocuklar tarafından en çok tüketilen abur cubur besinlerdir. Bu besinlerin tüketimini azaltmak için iyi planlanmış bir beslenme eğitimi programı ile birlikte uygulamada da okul içerisinde satışa sunulan gıda maddelerinin beslenme ihtiyaçlarını karşılayıcı ve sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılmasına temel teşkil edici nitelikte olması gerekmektedir. Okulda beslenme hizmeti verilmiyorsa çocuğa mutlaka beslenme çantası hazırlanmalıdır.
ÇOCUKLAR İÇİN SAĞLIKLI BESLENME ÖNERİLERİ
- Çocuklara kahvaltı alışkanlığı mutlaka kazandırılmalı.
- Her öğünde 4 temel besin grubunda ( süt ve süt ürünleri, et ve et ürünleri, meyve ve sebzeler, tahıl grubu) yer alan yiyecekler tüketilmeli.
- Günde en az 2 su bardağı süt içme alışkanlığı edinilmeli.
- Günde en az 5 porsiyon sebze-meyve tüketilmeli.
- Çay, gazlı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, süt veya ayran tercih edilmeli.
- Çocuklar okul çevresinde açıkta satılan, besleyici değeri düşük ve sağlıksız besinleri tüketmemeleri konusunda bilinçlendirilmeli.Yemek konusunda çocuklarla inatlaşmamalı, acıktığında yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanmalı.
- Çocukların boy uzunlukları ile ağırlıklarına dikkat edilmeli ve takip edilmeli.
- Günde 8-10 bardak sıvı tüketilmeli.
- Çocuklara yemeklerden önce ve sonra mutlaka el yıkama alışkanlığı kazandırılmalıdır.
- Düzenli olarak egzersiz alışkanlığı kazandırılmalı.
ÇOCUKLARIN ZİHİN GELİŞİMİ İÇİN FAYDALI YİYECEKLER
- Yumurta: Protein besinlerden birisidir. Yumurta gibi yüksek proteinli (kolin, omega-3, lutein ve çinko içerir.) bir besin tüketmek, çocukların daha iyi konsantre olmasına yardım eder.
- Yeşil Yapraklı Sebzeler: Çocukların beslenme programlarında yeşil yapraklı sebzelerin mutlaka yer alması gerekir. Özellikle folat ve birçok vitaminle dolu ıspanak, lahana ve koyu yeşil yapraklı sebzeler, ileriki yaşlarda oluşabilecek birçok hastalığın önlenmesi için oldukça önemlidir.
- Balık: Beyinsel gelişim için önemli besinlerden birisi de balıktır. Özellikle yağlı balıklar en iyi omega-3 kaynaklarıdır. Beyni bilişsel gerileme ve hafıza kaybına karşı korur.
- Kurubaklagiller: Kuru fasulye, nohut, mercimek, barbunya gibi baklagiller mutlaka sofralarda yer verilmesi gereken besin grubudur. Beyni besleyen en önemli bileşenlerden biri olan folik asidin iyi bir kaynağı olan kuru baklagillerin haftada 2-3 kez tüketilmesi gerekir.
- Kuruyemiş ve Tohumlar: Ara öğünlerin olmazsa olmazı kuru yemişler ve tohumlar çocukların beslenmesinde de önemli bir yere sahiptir. Protein, esansiyel yağlar asitleri, vitamin ve minerallerle dolu kuruyemiş ve tohumlar, sadece besin değerleri ile değil ruh durumunu düzeltmeleri ve sinir sistemini mutlu tutmaya yardımcı olmaları ile de mutlaka tüketilmesi gereken önemli birer besindir.